Zdolność kredytowa Polaków spadła o ponad 50% w ciągu ostatniego roku. Takiego spadku w historii jeszcze nie było. Stale podnoszone stopy procentowe, mające na celu zahamowanie rosnącej inflacji, są jednym z głównych czynników tej zmiany.

Zdolność kredytowa to zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Jest ona wskaźnikiem dla banku, służącym do weryfikacji wiarygodności potencjalnego kredytobiorcy. Żaden bank nie udzieli kredytu bez analizy sytuacji finansowej przyszłego klienta.

Sytuacja na polskim rynku kredytowym jest obecnie niestabilna i nic nie wskazuje na to, by miała ulec szybkiej poprawie. Według Barometr Metrohouse i Credipass, w pierwszym kwartale 2022 roku średnia zdolność kredytowa rodziny z dwójką dzieci spadła o ok. 56%. Pary bezdzietne straciły 46% zdolności względem poprzedniego roku, a single 44%. To skutek podnoszonych stóp procentowych i szalejącej inflacji. Jakie czynniki mają wpływ na zdolność kredytową?

Punkt pierwszy – zarobki

Dochód netto, czyli wynagrodzenie, otrzymywane z tytułu wykonywanej pracy, to jeden z pierwszych czynników, które banki biorą pod uwagę, obliczając zdolność kredytową. Jeśli jesteś przedsiębiorcą, dochód jest pomniejszeniem przychodu o koszty prowadzonej działalności. W obydwu przypadkach powinieneś uwzględnić wartość opłacanych składek do ZUS-u i Urzędu Skarbowego.

Zalecenia Komisji Nadzoru Finansowego

Zgodnie z ostatnimi zaleceniami KNF, banki w Polsce podczas obliczania zdolności kredytowej zobowiązane są do uwzględnienia wyższych kosztów gospodarstw domowych. Ponadto środki przeznaczane na spłatę rat i innych zobowiązań finansowych nie mogą przekraczać 40% dochodów (w przypadku osób o niższych zarobkach) lub 50% (dla osób o wyższym dochodzie). Co więcej, Komisja Nadzoru Finansowego zaleciła instytucjom, by do liczenia zdolności przyjmowały oprocentowanie powiększone o 5 punktów – dwukrotnie więcej, niż w ubiegłych latach. Zalecenia te powstały z myślą o ograniczeniu ryzyka kredytowego na polskim rynku. Przyczyniły się jednak do znacznego obniżenia zdolności kredytowej Polaków, sprawiając, że dla wielu uzyskanie kredytu hipotecznego stało się praktycznie niemożliwe.

Zwiększone koszty gospodarstw domowych

Wraz z nadejściem 2022 roku podwyższeniu uległy koszty gospodarstwa domowego, co było spowodowane wzrostem cen paliw, żywności oraz rachunków za prąd i gaz. Wyniosły one aż 10-15% więcej w porównaniu do poprzedniego roku. Zgodnie z najnowszymi zaleceniami KNF, banki uwzględnią te zwiększone koszty podczas obliczania zdolności kredytowej.

Wzrost wartości oprocentowania kredytów

WIBOR 3 wynosi obecnie aż 7%. Dla porównania, przed pandemią Covid-19 wskaźnik ten wynosił 1,75%. Jego wzrost wynika z podniesienia przez Radę Polityki Pieniężnej stóp procentowych w celu zahamowania inflacji. Wraz ze wzrostem stóp, rośnie cena pieniądza, co prowadzi do pożyczania przez bank centralny środków bankom komercyjnym po wyższej od dotychczasowej cenie – ten model działania nazywany jest restrykcyjną polityką monetarną.

Kolejne kredyty jeszcze trudniejsze

Kredytobiorcy mierzą się obecnie z nawet dwukrotnie wyższymi ratami wcześniej zaciągniętych kredytów, które negatywnie wpływają na ich zdolność kredytową w przypadku chęci zaciągnięcia nowych zobowiązań. Załóżmy, że chcesz wziąć nowy kredyt, spłacając wciąż poprzedni, którego miesięczna rata wzrosła np. z 400 zł na 800 zł – suma ta pomniejszy kwotę wolną według wskaźnika DTI.

Obniżenie wskaźnika DTI

Wskaźnik DTI (ang. Debt to Income) to wartość posiadanych zobowiązań w stosunku do przychodu netto. Dotychczas dopuszczalna wartość posiadanych zobowiązań wynosiła maksymalnie 50-65% dochodu netto potencjalnego kredytobiorcy. Wiele banków zadecydowało o zmniejszeniu tej wartości do 50%, przez co osoby posiadające np. kilka zadłużeń, mogą mieć niższą zdolność kredytową.

Wszystkie te czynniki mają bezpośredni wpływ na malejącą zdolność kredytową Polaków. Jeśli posiadasz aktualnie kredyt hipoteczny i chcesz dowiedzieć się, jak zabezpieczyć swoje raty, zajrzyj do naszego poradnika “Wzrost stopy procentowej – jak zabezpieczyć swoje raty?”

Masz pytania dotyczące zdolności kredytowej? Skontaktuj się z naszym ekspertem kredytowym, który rozwieje Twoje wątpliwości.